17 Ağustos 2011 Çarşamba

elmas nasıl oluşuyor

Elmas nasıl oluşuyor?

Yıllarca süren araştırmalar sonunda elmasın,
yerkabuğunun 150-200 kilometre kadar altındaki
“manto” katmanında oluştuğu saptandı.
Bu değerli maden daha sora, volkanik kayanın
bir türü olan “kimberlit” ve “lamproit” tarafından
yukarı taşınıyor. Bu kaya dünyanın yüzeyinde,
baca ya da koni şeklinde yığınlar halinde bulunuyor.
Bir elmasın oluşumu için çok güçlü bir basınç gerekli.
2400 derecelik ısıda yaklaşık 50.000 atmosferlik bir basınç.
Bu basınç, örneğin, dev Eyfel Kulesi’nin 12 cm² bir alana
uyguladığı basınca denk düşüyor. Bu muazzam basınç
olmaksızın karbonun oluşturduğu madde
grafitten başka bir şey değil.
Click the image to open in full size.
Büyültülmüş resmi görmek için bu çubuğa tıklayın.
Click the image to open in full size.

Elmaslar keşfedildiği günden beri diğer değerli taşlar arasında parlaklıkları ile göz kamaştırırlar. Bu parlaklık, onlara hem değer katar hem de özel kılar. Peki sadece elmasa özgü bu ışıltıyı onlara ne verir?

elmasın parlaklığı teknik olarak, taşın ışık kaynağı karşısındaki yansıma ve kırılmaları sonucu oluşur. Işık huzmesi elmasın herhangi bir yüzüne değdiği anda taş yansıtmaya başlar. Taşın içine girebilen kısım ise, ya kırılır ya da taşın yoğunluğu ile yolunu değiştirerek, taşın iç yüzeyine oradan da tekrar yüzeye dönerek muhteşem gökkuşağı görüntüsünü ortaya çıkar.

Her ne kadar bunlar hayli bilimsel terimler gibi dursa da, bir elmasın parlaklığını belirleyen 4 C kuralıdır. Hepsinden önce, en iyi elmaslar berrak, neredeyse renksiz olurlar ki bu özellikler onları ışığı en iyi yansıtan ve kıran maddeler olmasını sağlar.

Daha sonra berraklık gelir. Elmas berraklaştıkça ışıltısı artar. Ve son olarak, bir elmasın karakteristik parıltısını belirleyen onun kesimidir. Uzman bir elmas işleyicisi/ustası, elmasın büyüleyici parlaklığını dışarı çıkartabilendir..

Tahmin edileceği üzere, kesim işlemi oldukça karmaşık, taş hakkında detaylı bilgiye ve ehil bir ele ihtiyaç duyan çok adımlı bir işlemdir. Çoğu elmas işin başında 10 ya da 12 köşeli, pürüzlü bir cisimdir.

Elmas ustası ilk olarak, pürüzlü ana parçayı, ufak parçalara böler. Bu noktada çok dikkatli olmak gerekir zira her elmasın kendine has bir dokusu vardır ve ikiye bölünebilmesi için doğru açı ile kesilmesi şarttır..

İkinci adım, parlatma safhasıdır. Sertlikleri yüzünden bir elmas sadece başka bir elmas ile parlatılabilir. En yüksek yansımayı sağlayabilmek için, her yüzey diğer yüzeylerle mükemmel bir geometrik yerleşimde olmalıdır.

Yıllar boyunca, elmas ustaları her bir taş şekli için ayrı bir geometrik formül üretmiştir. Mesela; günümüzün modern parlak kesimi, 19192da Marcel Tolkowsky tarafından yukarından aşağıya 58 yüzey olacak şekilde kesilmiştir. Diğer kesimler (inci, markiz, zümrüt, üçgen ve oval) kendi özel formüllerine sahiptir.

Renksizlik, berraklık ve düzgün kesim bir elmasa kendine özgü parlaklık ve ışıltı veren öğelerdir. Bütün elmaslar parmak izleri veya kar taneleri gibi bir diğerinden farklıdır.



Elmaslar hakkında 12 gerçek (Nancy Pier sindt’ten alınmıştır)

- Elmaslar dünyadaki en sert cevherdir.

- Elmas, değerli taşlar içerisinde en basit kimyasal formüle sahip olandır. Elmas sadece karbon elementinden oluşur.

- Elmas kelimesi, yunanca’da “fethedilemez” anlamına gelen “adamas”dan türetilmiştir.

- 2 elmas asla birbirinin aynısı değildir, çünkü her bir elmasın kendine has çoğaltılamaz bir karakteristiği vardır.

- 1 karat ham elmasın oluşması için 250 ton cevherin işlenmesi gerekmektedir.

- Çıkarılan elmasın sadece %20’si mücevher olarak kesilmeye uygundur.

- Bugün mücevher sanayisinde kullanılan elmasların çoğu 100 milyon yıllıktır.

- Gelinlerin %70’i nişanlanırken, %75’i evlenirken ilk defa bir elmas yüzük sahibi olur.

- Elmasın erime noktası 6900 F olup, çeliğin erime noktasının 2.5 katıdır.

- Elmasın ağırlığını ölçmede kullanılan “karat” kelimesi, antik zamanlarda alışverişte kullanılan keçiboynuzu tohumundan gelmektedir.

- Bütün elmaslar beyaz değildir. Fancies denilen renkli elmaslar, renk derinliklerine göre değerlendirilirler.

- Uzay boşluğunda trilyonlarca mikroskobik elmas kristali olduğunu düşünen astronomlar, bu maddelerin sönen yıldızların patlamaları sonucunda ortaya çıktığını inanıyorlar.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder